De Volvo Duett, twee auto's in een
Een van de tot nu toe meest geliefde Volvo's was de katterug "bestel", beter bekend als “Duett”.
Gedurende 20 jaar bleef deze kruising tussen familie- en bestelauto in produktie, typisch Volvo!. Nog steeds mag de Duett zich, vooral in Noord-Europa, verheugen in een bovengemiddelde belangstelling.
Het is zeer goed mogelijk dat je op een willekeurige plaats in Zweden plotseling een Duett tegenkomt, vaak zelfs nog zakelijk in gebruik. De vraag naar een Katterug waarmee men veel kon vervoeren was bij de Noorderlingen altijd al groot.
Al voor het Katterug-tijdperk hield Assar Gabrielsson zich aI bezig met de bouw van een lichte bestelwagen, een idee dat toen nog niet uitvoerbaar bleek. Zoals vele andere autofabrikanten leverde Volvo van ziln personenwagens ook steeds losse chassis aan klanten, die daarop dan hun eigen carrosserie lieten bouwen.
Met de komst van de PV444 was dit niet meer mogelijk, want de 444 had een zelfdragende carrosserie en de nog steeds gebouwde PV60 en PV800 waren aanmerkelijk duurder en ook groter.
Een PV61 chassis was te duur om te gebruiken als basis voor een lichte bestelwagen. De vraag naar een los chassis van de PV444 werd echter steeds groter en Volvo zou Volvo niet zijn als niet onmiddelijk op deze vraag werd ingespeeld.
Dus construeerden de technici een apart chassis met een totaalgewicht van 725kg en een netto laadvermogen van 550kg.
Op dat moment achtte Volvo de tijd nog niet rijp voor een bestelwagen en dus liet men het bouwen daarvan over aan gespecialiseerde carrosseriebouwers.
De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de PV444 waren de montage van bladveren in plaats van schroefveren en een aangepaste, korte achterasoverbrenging. Ook de benzinetank werd verplaatst naar een plek voor de achteras.
Op 9 september 1949 werd het eerste chassis aan een klant afgeleverd. De typeaanduiding was PV445. ln 1949 werden in totaal 3 chassis geproduceerd, in 1950 waren dit er al 565.
De carrosseriebouwers waren, gezien de enorme vraag, al snel aan de grenzen van hun capaciteit beland en dit was het moment voor Volvo om de stap te nemen en zelf een DUETT bestelauto te introduceren.
Een jaar na de introduktie was de verkoop van chassis gedaald tot 549 stuks en in 1955 werden zelfs nog maar 90 exemplaren aan de man gebracht. Tot 1962 werden steeds ongeveer deze aantallen gebouwd en het laatste exemplaar werd op 17 mei 1962 aan een klant afgeleverd.
Het wegvallen van de vraag naar losse chassis komt door de introduktie van de PV445, die beduidend goedkoper aangeboden kon worden.
De reden dat men toch nog zo lang losse chassis bleef leveren moet gezocht worden in het feit dat de Duett alleen als gesloten wagen geleverd werd en er toch een beperkt aantal klanten was dat speciale wensen had ten aanzien van de carrosserie, denk aan ambulance's, begafenisauto's en takelwagens en juist deze wagens konden alleen de carrosseriebouwers Ieveren.
De optische overeenkomst tussen de Katterug en de PV445 beperkte zich tot de voorkant, omdat Volvo het chassis afleverde inclusief spatborden en motorkap. Deuren, ramen enz werden door de carrosseriebouwer geleverd. Hierdoor ontstond een ontelbaar aantal verschillende varianten en het is dan ook niet meer mogelijk alle bedrijven op te noemen die zich bezighielden met de bouw van speciale carrosseriëen. De belangrijkste waren echter:
- Valbo Verkstads AB in Gävle
- Nordbergs Vagnfabrik in Stockholm
- Grip/Grantorpets Fabriks AB in Västervik
- Ringborgs Karosserifabrik in Norrköping
- Floby in Västergotland
- KABO in Umea
- Karla in Laholm(Karosserifabrik Laholm)
- Bosta in Gnarp
- Floda Karosserifabrik in Lerum
- Tranas Vagnfabrik in Tranas
De grootste aanbieders waren Grantorpets Fabriks AB (Grip-carrosserieën) en Valbo.
Bij Grip produceerden 80 werknemers ongeveer 12 auto's per week. Niet alleen in Noord-Europa werden PV445 chassis van een koets voorzien, ook in Zuid-Amerika (BraziIië, Uruguay,Peru) en zelfs in de VS.
Alleen in Brazilië werd een kleine serieproduktie gestart, deze auto die in de jaren 1957-1958 gebouwd werd was meer een vrije-tijdsauto dan bedrijfswagen... een voorloper van de huidige MPV?
Het laatste 445 chassis(nr 4025) werd op 9 mei 1960 geproduceerd, er volgden nog 169 chassis van het type P2101 . Het allerlaatste chassis(nr 4194) werd op 17 mei 1962 geproduceerd, ondanks het feit dat de Duett(P210) tot 1969 in produktie bleef.
ln mei 1952 begon Volvo met de ontwikkeling van de Duett onder leiding van Erik Sidling. Een passend chassis had men al, wat nog ontbrak was een passende opbouw. Sidling had dezelfde opdracht als de toenmalige carrosseriebouwers en het is dan ook niet verwonderlijk dat het model dat in november 1952 werd voorgesteld, sterk deed denken aan de bestaaande modellen.
Het Volvo-ontwerp had echter gladde spatborden achter, waar de tot dan toe geproduceerde modellen losse spatborden hadden.
Het model werd naar de Svenska Stalpressnings AB in Olofstróm gebracht, waar sinds de jaren 20 de carrosserieen voor Volvo gemaakt werden. De ontwikkeling werd begeleid door een nieuw team van Volvo-constructeurs, onder leiding van Eric Skoog. Ook deze tweede ontwikkelingsfase verliep vlot en al op 4 juli 1953 werd de eerste Duett overhandigd aan Assar Gabrielsson. De auto had de officiele type-aanduiding PV445DH.
Assar Gabrielsson was zeer enthousiast over deze nieuwe Volvo maar hij vond de zakelijke type-aanduiding niet bij de auto passen. Daarom werd er een passende naam gezocht en de vooraI in Zweden gebruikte aanduiding Duett gaf aan dat de potentiele klant eigenlijk twee auto's kocht, een voor het werk en een voor de vrije tijd. De vraag naar de Duett was enorm en dientengevolge kampte Volvo met lange levertijden.
De Olofström-fabriek was genoodzaakt ruimte te huren in een niet meer in gebruik zijnde suikerfabriek in Karlshamn. Alle plaatwerk werd in Olofström geperst en in Karlshamn opgebouwd. Hier werden trouwens ook de chassis gemaakt. De kale carrosseriëen werden daarna voor eindmontage naar Göteborg vervoerd. ln 1961 werd de hele produktie verplaatst naar Olofström, waar tot de produktiestop in 1969 de carrosserieen gebouwd werden.
De type -aanduidingen gebruikt voor de Duett zijn zeer verwarrend en werden vaak gewijzigd. Alle types hadden oorspronkelijk aparte chassisnummers, die echter na 28 oktober 1958, toen er al in totaal 26000 Duetten verkocht waren met drie aparte chassisnr-series, samengevoegd werden. De ontwikkeling van de Duett liep altijd achter bij die van de 444/544. De wijzigingen zoals doorgevoerd bij de introduktie van de 544 in 1958 lieten bijvoorbeeld bij de Duett tot 1960 op zich wachten.( voor volledige ontwikkelingshistorie zie bijlage)
Toen in 1962 de legendarische B1B motor geintroduceerd werd, voorspelden velen het einde van de Duett. De opvolger was immers aI klaar, in de vorm van de Amazon-kombi.
Bij Volvo was echter duidelijk dat een Amazon-kombi geen opvolger was voor de Duett, immers de laadruimte was veel kleiner. En dus ging de produktie door, tot oktober 1 965, toen de laatste PV544 geproduceerd werd.
Nu zou Volvo wel stoppen met de Duett, dacht iedereen. Dus niet en ondanks drie kombi-modellen, Amazon, P145 en Duett produceerde Volvo verder. Verantwoordelijk hiervoor waren onder ondere grote bedrijven als Televerket, waarvan we de oranje Duetten nog steeds, zij het in andere functies zien rondrijden.
ln 1969 was het dan toch afgelopen! Voor de echte Duett rijders, en dit waren er veel!, betekende dit bijna hetzelfde als de ondergang van de wereld. Björn Eric Lindh schreef heel passend in zijn boek: “beter als een Duett? Bestaat niet!'”
De P210 was het laatste model van de legendarische Duett.
Hij werd opgevolgd door de 145 Express, met verhoogd dak. Een auto die nooit de populariteit van de Duett evenaarde, niet in de laatste plaats omdat hij veel duurder was. Bovendien had hij veel minder laadruimte, en misschien wel de belangrijkste reden, hij miste iets wat de Duett altijd had(en zal hebben): Karakter!.
In Zweden werd jarenlang beweerd dat Volvo met het stopzetten van de Duett produktie de grootste fout in zijn geschiedenis gemaakt had, het model had immers nog minstens tien jaar gebouwd kunnen worden. Dit zou economisch echter niet verantwoord zijn geweest en feitelijk was ook de Duett vanaf het stopzetten van de PV544 produktie achterhaald. De vraag was toen alleen hoe lang hij zou kunnen overleven.
