Wat hebben een startmotor en een dynamo, een koppeling en de remmen met elkaar te maken? Juist, ze zijn allemaal nodig voor het functioneren van onze auto. Als een van deze dingen niet in orde is, is er geen rit. Een goede reden om daar wat meer van af te weten. Daarom zijn we op woensdagavond 4 november 2015 te gast bij VEKOMA in Lemelerveld.
Het is donker, het regent en het is een eind rijden, maar eenmaal in Lemelerveld aangekomen zien we al duidelijk een verlicht bord VEKOMA, onze eindbestemming. Binnen staat de koffie klaar met wat lekkers en er staat al een groep mannen van te genieten. Wij zijn de laatsten en de rondleiding gaat snel beginnen.
VEKOMA is begonnen met koppelingen, vandaar de "KO" in de naam. Maar inmiddels doen ze meer. Naast koppelingen ook remmen, dynamo's, startmotoren en cilinderkoprevisies. De groep wordt opgesplitst in drie kleinere groepen en we gaan in toerbeurt ieder van deze activiteiten bekijken.
Wij beginnen bij de remmen. Het eerste wat we zien is een stel glanzend rode remklauwen. Het blijkt dat deze ergens anders zijn gestraald en gecoat, maar hier worden er nieuwe roestvrijstalen remzuigers bij gemaakt. Dat heeft een groot voordeel, ze corroderen niet, één van de meest voorkomende remproblemen bij klassieke auto's die niet zo veel rijden. Verder zien we vooral remvoeringen, in alle soorten en maten. Wij zijn gewend aan remschoenen van een paar centimeter breed, maar hier gaat het om modellen voor vrachtwagens; dan praat je over decimeters. Remschoenen van zo'n 10 tot 15 centimeter breed en pakweg zo'n 40 centimeter lang. We maken kennis met het hele proces van revisie. Als de remschoenen binnen komen zijn ze vies, de remvoeringen kapot. Eerst moet de oude remvoering er af. In het verleden zijn die veelal geklonken èn gelijmd. De klinknagels worden uitgeperst, maar de lijm krijg je niet zomaar los. Daartoe gaan de remschoenen een nacht in een oven waardoor de lijm verbrandt en loslaat. Dan worden de schoenen gestraald en gaan ze in een coating die ze roestvrij maakt. Ondertussen zijn de nieuwe remvoeringen ingesmeerd met een speciale lijm die eerst moet drogen. Als de voeringen droog zijn, worden ze met klemmen aan de remschoen geperst en zo gaat het hele spul weer in de oven waar de lijm zich aan de remschoen vasthecht. In principe worden de remvoeringen niet meer geklonken, de lijm is tegenwoordig sterk genoeg, maar voor speciale toepassingen worden er nog wel klinknagels gebruikt. Alles bij elkaar een heel proces dat toch zo snel mogelijk moet worden afgewerkt. Vrachtwagens kunnen nu eenmaal niet te lang stilstaan. Behalve de standaard remvoeringen zijn er ook nog speciale soorten zoals voor de racerij of voor offshore doeleinden waar ze water- en oliebestendig moeten zijn. Ook dat kan allemaal geleverd worden.
Naast het reviseren van remschoenen is het ook mogelijk om remschijven te laten afdraaien of remtrommels uitdraaien. Dat gebeurt alleen bij bijzondere modellen, tegenwoordig zijn remschijven net zo goedkoop nieuw aan te schaffen. Wel is het zo dat bij een uitgedraaide remtrommel ook dikkere remvoeringen moeten worden aangebracht. Iets waar de hobbyist nog wel eens de mist mee ingaat door standaard remschoenen te monteren.
Dan gaan we naar de koppelingen. We zien een koppeling op een soort montage- en testbank. We krijgen uitleg over het principe van de diafragmaveer. In het kort komt het er op neer dat deze een iets komvormige plaat is met in het midden een gat met zogenoemde 'vingers'. Als je deze vingers indrukt, klapt de veer om en wordt hol in plaats van bol. Zo kan je druk doen ontstaan en weer opheffen. Bij oudere koppelingen is dat ingewikkelder, dan moet het met losse spiraalveren en hefboompjes. Dat principe wordt al lang niet meer toegepast, alles is met diafragmaveer. We leren hoe belangrijk het is dat alles met de juiste speling gemonteerd wordt. Te veel en er ontstaat te weinig druk, de koppeling gaat slippen. En bij te weinig speling komt de koppeling niet goed los. Bij grote krachten kan er een tweede diafragma veer worden gemonteerd. Of een complete dubbele koppeling met twee platen en dubbele drukgroep. We krijgen er een te zien die afkomstig is van een Ferrari. De meeste koppelingen hebben het formaat van een soepbordje, maar we zien ook hele grote platen, die zijn afkomstig van grote landbouwmachines. Ook die worden hier gereviseerd. En al die modellen kunnen op deze testbank gemonteerd en getest worden met de juiste afstellingen.
Na even een kop koffie gaan we naar de dynamo's en startmotoren. We zien stellingen vol met wisselstroomdynamo's, en een testbank. Hier is een dynamo ingespannen. Het gaat allemaal computergestuurd, de dynamo wordt aangedreven en even later komt er een testblad uit met alle gegevens. Deze dynamo is oké. Verder is er niet zo veel te zien. We horen dat dynamo's en startmotoren hier gereviseerd kunnen worden: dat wil zeggen lagers en koolborstels worden vervangen. De bedrading opnieuw wikkelen gebeurt niet meer, dan wordt de dynamo afgeschreven. Het zelfde geldt voor de startmotoren, die worden hier ook getest en zonodig gereviseerd.
En dan is het tijd voor weer een andere afdeling, die van de cilinderkop revisie. Hier kunnen koppen worden gevlakt, worden nieuwe kleppen gemonteerd en ingeslepen, worden zonodig nieuwe klepzittingen aangebracht of nieuwe klepgeleiders ingeperst. Aardig detail: om de juiste binnenmaat van een nieuw ingeperste klepgeleider te krijgen wordt er een kogeltje met de juiste dikte doorheen gejaagd. Dat perst dan de goede doorgang er in, en omdat er dan materiaal over is, wordt de geleider ineens een stukje langer.
Na deze uitleg komen we op de terugweg naar de koffie langs stellingen vol met slangen in alle soorten en maten en een rek met stalen moffen. Het blijkt dat ze hier ook nog hydraulische slangen en aansluitingen maken. Meestal voor landbouwtoepassingen. We zien aan een opengewerkt model hoe zo'n aansluiting werkt: de schroefkoppeling gaat in de slang, en een speciale mof aan de buitenkant. Die wordt dicht geperst. Door ribbels aan de binnenkant zit het hele spul muurvast.
Op deze afdeling worden tevens remleidingen gemaakt. Net zoals wij hobbyisten dat doen, van koper en met het aanpersen van holle of bolle eindjes.
Als alle groepen weer terug zijn, richt Klaas Veneberg een dankwoord aan de medewerkers die ons rondgeleid hebben. Het was een leerzame avond en we hebben een goede indruk gekregen van een veelzijdig bedrijf waar service en vakmanschap duidelijk aanwezig zijn. Goed om in gedachten te houden. Onze hartelijke dank voor de gastvrijheid.
Ook bedankt wordt Remon Kosse voor zijn tip om Vekoma te bezoeken!
Team regio Oost.
